Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου 2014

ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑ 24

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Όταν ο Πόπλιος Κορνήλιος Νασικάς είχε πάει στον Έννιο τον ποιητή και σ’ αυτόν που από την πόρτα ζητούσε τον Έννιο, η υπηρέτρια είχε πει ότι αυτός δεν ήταν στο σπίτι, ο Νασικάς κατάλαβε ότι εκείνη είχε πει αυτό με διαταγή του αφεντικού (της) και ότι εκείνος ήταν μέσα. Μάθε τώρα τι έκανε αργότερα ο Νασικάς. Μετά από λίγες μέρες, όταν ο Έννιος είχε έρθει στον Νασικά και τον ζητούσε από την πόρτα, ο Νασικάς φώναξε δυνατά ότι δεν ήταν στο σπίτι, αν και ήταν στο σπίτι. Τότε ο Έννιος αγανακτισμένος επειδή ο Νασικάς του έλεγε ψέματα τόσο φανερά είπε: «Τι λοιπόν; Εγώ δεν αναγνωρίζω τη φωνή σου;» Θέλεις να μάθεις τι απάντησε ο Νασικάς; «Είσαι αναιδής άνθρωπος. Εγώ όταν σε ζητούσα, πίστεψα την υπηρέτριά σου ότι εσύ δεν ήσουν στο σπίτι. Εσύ δεν πιστεύεις εμένα τον ίδιο;»

ΑΡΧΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΡΗΜΑΤΩΝ
1η Συζυγία
indignor, indignatus sum, indignāri (αποθετικό)
exclamo, exclamavi, exclamatum, exclamāre

2η Συζυγία
respondeo, respondi, responsum, respondēre
3η Συζυγία

quaero, quaesivi, quaesitum, quaerĕre
dico, dixi, dictum, dicĕre (β’ ενικό προτακτικής ενεστώτα dic)
accipio, accepi, acceptum, accipĕre 3* (ανήκει στα 15 ρήματα της 3ης συζυγίας σε –io)
cognosco, cognovi, cognitum, cognoscĕre
facio, feci, factum, facĕre 3* (ανήκει στα 15 ρήματα της 3ης συζυγίας σε –io. Το β΄ενικό προστακτικής ενεστώτα: fac)
credo, credidi, creditum, credĕre

4η Συζυγία
venio, veni, ventum, venῑre
sentio, sensi, sensum, sentῑre
mentior, mentitus sum, mentῑri (αποθετικό)
scio, scivi, scitum, scire (β’ ενικό και β’ πληθυντικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα είναι scito και scitote αντίστοιχα)

Ανώμαλα και Ελλειπτικά
sum, fui, -, esse (ανώμαλο)
inquam (της 3ης συζυγίας ελλειπτικό)
volo, volui, -, velle (της 3ης συζυγίας ανώμαλο)


ΛΥΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Άσκηση Ι
Rogat Paulus, quid ancilla dixerit.
Rogat Paulus, quid nos fecerimus.
Rogat Paulus, quid ego responderim.
Rogat Paulus, quid tu audiveris.
Rogat Paulus, quid illi paraverint.
Rogat Paulus, num (αν) Arria egressa sit.
Rogat Paulus, num Paetus Romam tractus sit.
Rogat Paulus, num vos domi fueritis.


Άσκηση ΙΙ
Rogabat Paulus, quid ancilla dixisset.
Rogabat Paulus, quid nos fecissemus.
Rogabat Paulus, quid ego respondissem.
Rogabat Paulus, quid tu audivisses.
Rogabat Paulus, quid illi paravissent.
Rogabat Paulus, num (αν) Arria egressa esset.
Rogabat Paulus, num Paetus Romam tractus esset.
Rogabat Paulus, num vos domi fuissetis.


Άσκηση ΙΙΙ
Cum Galli legiones delevissent, Romam evertērunt.
Cum Camillus Gallos interemisset, aurum recēpit.
Cum miles pedes animavertisset, Claudium extrāxit.
Cum Antōnius Catillinam vicisset, urbem servāvit.


Άσκηση IV
  1. quid postea Nasica fecerit: η δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση, απλή, μερικής αγνοίας, που εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid, εκφέρεται με υποτακτική παρακειμένου (fecerit). Αυτό συμβαίνει, διότι το ρήμα εξάρτησης είναι το ρήμα της κύριας πρότασης (accipe = ενεστώτας) που είναι αρκτικός χρόνος και επομένως η εν λόγω πρόταση εκφέρεται με υποτακτική παρακειμένου, για να δηλώσει το προτερόχρονο στο παρόν.
  2. quid Nasica responderit: η δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση, απλή, μερικής αγνοίας, που εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid, εκφέρεται με υποτακτική παρακειμένου. Αυτό συμβαίνει, διότι ο ρηματικός τύπος εξάρτησης (scire), [έμμεση εξάρτηση από το vis]) είναι αρκτικού χρόνου, και επομένως η πλάγια ερωτηματική πρόταση εκφέρεται με υποτακτική παρακειμένου για να δηλώσει το προτερόχρονο στο παρόν.
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Cum P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venisset: δευτερεύουσα χρονική επιρρηματική πρόταση, που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το sensit. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό σύνδεσμο cum, ο οποίος υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια και δημιουργεί ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου-αιτιατού. Εκφέρεται με υποτακτική, που κάνει φανερό τον ρόλο του υποκειμενικού στοιχείου. Συγκεκριμένα, με υποτακτική υπερσυντελίκου (venisset). Εξαρτάται από το ρήμα sensit της κύριας πρότασης που είναι ιστορικού χρόνου και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset eum domi non esse: δευτερεύουσα χρονική επιρρηματική πρόταση, λόγω του παρατακτικού-συμπλεκτικού συνδέσμου –que που συνδέει την προηγούμενη χρονική πρόταση «Cum P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venisset» με την εν λόγω πρόταση. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το sensit. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό σύνδεσμο (cum), ο οποίος υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια και δημιουργεί ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου-αιτιατού. Εκφέρεται με υποτακτική, που κάνει φανερό τον ρόλο του υποκειμενικού στοιχείου. Συγκεκριμένα, με υποτακτική υπερσυντελίκου (dixisset). Εξαρτάται από το ρήμα sensit της κύριας πρότασης που είναι ιστορικού χρόνου και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

quid postea Nasica fecerit: δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση, απλή, μερικής αγνοίας, η οποία λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα accipe της προηγούμενης κύριας πρότασης, από την οποία και εξαρτάται. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενό της. Συγκεκριμένα, με υποτακτική παρακειμένου, γιατί το ρήμα εξάρτησης είναι αρκτικού χρόνου (accipe = ενεστώτας) και δηλώνεται το προτερόχρονο στο παρόν. (Ευθύς λόγος: quid postea Nasica fecit?)

Paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam venisset: δευτερεύουσα χρονική επιρρηματική πρόταση, που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το exclamavit. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό σύνδεσμο cum ο οποίος δημιουργεί ανάμεσα στην δευτερεύουσα και την κύρια πρόταση μια σχέση αιτίου-αιτιατού. Εκφέρεται με υποτακτική, που κάνει φανερό τον ρόλο του υποκειμενικού στοιχείου. Συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική υπερσυντελίκου (venisset). Εξαρτάται από το ρήμα exclamavit της κύριας πρότασης που είναι ρήμα ιστορικού χρόνου και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

et eum a ianua quaereret: δευτερεύουσα χρονική επιρρηματική πρόταση λόγω του παρατακτικού-συμπλεκτικού συνδέσμου et που συνδέει την προηγούμενη χρονική πρόταση «Paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam venisset» με την εν λόγω πρόταση. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό σύνδεσμο cum ο οποίος δημιουργεί ανάμεσα στην δευτερεύουσα και την κύρια πρόταση μια σχέση αιτίου και αιτιατού. Εκφέρεται με υποτακτική, που κάνει φανερό τον ρόλο του υποκειμενικού στοιχείου. Συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού (quaereret). Το ρήμα εξάρτησης (της κύριας πρότασης) είναι ιστορικού χρόνου (exclamavit) και η δευτερεύουσα δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν.

etsi domi erat: δευτερεύουσα επιρρηματική εναντιωματική πρόταση. Εισάγεται με τον εναντιωματικό σύνδεσμο etsi και εκφέρεται με οριστική (παρατατικού: erat), διότι εκφράζει μια πραγματική κατάσταση, παρά την οποία ισχύει το περιεχόμενο της κύριας πρότασης.

quod Nasica tam aperte mentiebatur: δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση, η οποία εξαρτάται από τη μετοχή indignatus (μετοχή προερχόμενη από ρήμα ψυχικού πάθους) της κύριας πρότασης. Εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod και εκφέρεται με οριστική (παρατατικού: mentiebatur), διότι δηλώνει αιτιολογία αντικειμενικά αποδεκτή. Αυτές οι αιτιολογικές προτάσεις, που εισάγονται με τον σύνδεσμο quod και εξαρτώνται από ρήματα ψυχικού πάθους, συνδέονται όχι με το ρήμα άμεσα αλλά με το ουσιαστικό, το υποκείμενο του ρήματος ψυχικού πάθους [γι’ αυτό και κάποιοι τις ονομάζουν ουσιαστικές], λειτουργεί ως αντικείμενο.

quid Nasica responderit: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση, απλή, μερικής αγνοίας, ονοματική, η οποία λειτουργεί ως αντικείμενο του τελικού απαρεμφάτου scire της προηγούμενης κύριας πρότασης. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενό της. Συγκεκριμένα, με υποτακτική παρακειμένου (responderit). Επομένως, εφόσον ο ρηματικός τύπος εξάρτησης (scire), [έμμεση εξάρτηση από το vis] είναι αρκτικού χρόνου, τότε η πλάγια ερωτηματική πρόταση που εκφέρεται με υποτακτική παρακειμένου δηλώνει το προτερόχρονο στο παρόν. [Ευθύς λόγος: Quid Nasica respondit? (Οριστική παρακειμένου)].

(Ego) cum te quaererem: δευτερεύουσα χρονική επιρρηματική πρόταση, που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το credidi. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό σύνδεσμο cum και εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού (quaererem). Εξαρτάται από το ρήμα credidi της κύριας πρότασης που είναι ιστορικού χρόνου και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν.

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου